Αισθητή θερμοκρασία και θερμική αίσθηση στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας το καλοκαίρι

Σύνταξη άρθρου: Κ. Πανταβού, K. Λαγουβάρδος, Β. Κοτρώνη

ΕΑΑ-Πεντέλη, Δευτέρα 9 Οκτωβρίου 2023, 19:00

Συχνά σχολιάζουμε ότι έχει περισσότερη ζέστη ή κάνει περισσότερο κρύο από αυτό που μας λένε οι μετρήσεις της θερμοκρασίας από τους μετεωρολογικούς σταθμούς. Για την εκτίμηση της θερμοκρασίας που αισθανόμαστε χρησιμοποιείται η έννοια της αισθητής θερμοκρασίας η οποία αποτελεί μέτρο του πόσο ζέστη ή κρύο αισθάνεται ένας μέσος ενήλικας στο εξωτερικό περιβάλλον.

Στους μετεωρολογικούς σταθμούς, η θερμοκρασία μετριέται στο εσωτερικό ενός κλωβού ο οποίος προστατεύει το θερμόμετρο από την ηλιακή ακτινοβολία. Η αισθητή θερμοκρασία υπολογίζεται βάσει μαθηματικών μοντέλων (θερμικοί δείκτες). Συνδυάζει τη θερμοκρασία, την υγρασία, την ταχύτητα του ανέμου και συχνά και την ηλιακή ακτινοβολία για την εκτίμηση της αισθητής θερμοκρασίας και στη συνέχεια της θερμικής αίσθησης, δυσφορίας ή καταπόνησης που προκαλείται στον ανθρώπινο οργανισμό από το περιβάλλον του. Η αισθητή θερμοκρασία συνήθως υπολογίζεται σε βαθμούς Κελσίου οι οποίοι αντιστοιχίζονται σε μία κατηγορία της κλίμακας εκτίμησης θερμικής αίσθησης ή καταπόνησης του ανθρώπινου σώματος που υπάρχει για κάθε ένα θερμικό δείκτη ξεχωριστά (Εικόνα 1).

Εικόνα 1 Αισθητή θερμοκρασία με τη χρήση του θερμικού δείκτη Net Effective Temperature NET (◦C) και της αντίστοιχης κλίμακας εκτίμησης της θερμικής αίσθησης. 

Η ομάδα ΜΕΤΕΟ/meteo.gr του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) πραγματοποίησε μελέτη για την εκτίμηση της αισθητής θερμοκρασίας τους θερινούς μήνες (Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο) στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας. Στη μελέτη χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα του δικτύου αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του ΕΑΑ/ meteo.gr στην Αττική που λειτουργούν από το 2010 (Εικόνα 2). Πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα από 14 σταθμούς του ΕΑΑ για τη θερινή περίοδο των ετών 2010 – 2021.

Εικόνα 2 Μετεωρολογικοί σταθμοί δικτύου αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/ meteo.gr στην Αττική που λειτουργούν από το 2010 και από τους οποίους χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα για την εκτίμηση της αισθητής θερμοκρασίας τη θερινή περίοδο (Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο) των ετών 2010 – 2021.

Για την εκτίμηση της αισθητής θερμοκρασίας και της θερμικής αίσθησης στην οποία αυτή αντιστοιχεί χρησιμοποιήθηκε ο θερμικός δείκτης ΝΕΤ (Νet Effective Temperature, °C). Ο ΝΕΤ υπολογίζεται λαμβάνοντας υπόψη τη θερμοκρασία του αέρα, την υγρασία και την ταχύτητα του ανέμου και εκφράζει τη θερμική αίσθηση βάσει κλίμακας επτά κατηγοριών (Εικόνα 1).

Τα κύρια αποτελέσματα της μελέτης ήταν ότι:

1. Στις περιοχές εντός του λεκανοπεδίου Αττικής η αισθητή θερμοκρασία ήταν υψηλότερη σε σύγκριση με τις περιοχές εκτός του λεκανοπεδίου. Πιο συγκεκριμένα, η μέση ημερήσια μέγιστη τιμή του δείκτη ΝΕΤ υπολογίστηκε 25.8 °C εντός του λεκανοπεδίου και 24.1 °C εκτός του λεκανοπεδίου (Πίνακας 1).
2. Εντός του λεκανοπεδίου, η μέση ημερήσια μέγιστη τιμή του ΝΕΤ κυμάνθηκε από 24.8 °C έως 26.4 °C. Η χαμηλότερη τιμή σημειώθηκε στο Μαρούσι ενώ η υψηλότερη στα Πατήσια.
3. Εκτός του λεκανοπεδίου, η μέση ημερήσια μέγιστη τιμή του ΝΕΤ κυμάνθηκε από 21.1 °C έως 25.7 °C. Η χαμηλότερη τιμή σημειώθηκε στον Διόνυσο ενώ η υψηλότερη στην Κάντζα.
4. Σε όλες τις περιοχές εντός του λεκανοπεδίου, εκτός από το Μαρούσι και το Ψυχικό, πάνω από το 50% των ωρών του καλοκαιριού επικρατεί θερμική αίσθηση Ζέστη ή Πολλή ζέστη. Το μεγαλύτερο ποσοστό των ωρών με Ζέστη ή Πολλή ζέστη βρέθηκε στον Νέο Κόσμο (61,5%), στα Πατήσια (61,3%) και στο Φάληρο (61%) (Πίνακας 2).
5. Σε όλες τις περιοχές εκτός του λεκανοπεδίου, το ποσοστό των ωρών με θερμική αίσθηση Ζέστη ή Πολλή ζέστη είναι μικρότερο από 50% των ωρών του καλοκαιριού. Το μικρότερο ποσοστό ωρών με Ζέστη ή Πολλή ζέστη βρέθηκε στο Λαύριο (32.1%) και στον Διόνυσο (7.8%) και το μεγαλύτερο στην Κάντζα (44.4%).

Πίνακας 1 Μέση τιμή της ημερήσιας μέγιστης τιμής του θερμικού δείκτη ΝΕΤ στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας για τους θερινούς μήνες (Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο) της περιόδου 2010 – 2021.

Πίνακας 2 Ποσοστό ωρών με θερμική αίσθηση Ζέστη ή Πολλή ζέστη βάσει του θερμικού δείκτη ΝΕΤ στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών (Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο) της περιόδου 2010 – 2021.

Η μελέτη αυτή υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου BIOCLIMATE-GR (Grant Agreement: G-2212-65296) το οποίο χρηματοδοτείται από το European Climate Foundation.