Τι ονομάζουμε "αλκυονίδες ημέρες";

Σχεδόν κάθε χρόνο γίνεται λόγος από μετεωρολογικά δελτία στα ΜΜΕ και τον Τύπο για τις αλκυονίδες ημέρες, οι οποίες περιγράφουν ένα διάστημα ημερών με αίρθιο καιρό στην καρδιά του χειμώνα. Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει επιστημονικός ορισμός των αλκυονίδων ημερών και συχνά ο όρος χρησιμοποιείται υποκειμενικά και καταχρηστικά από προγνώστες-μετεωρολόγους. 

Οι διαδοχικές ημέρες με ηλιοφάνεια, ασθενείς ανέμους και υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες μεταξύ Δεκεμβρίου και Φεβρουαρίου έχει επικρατήσει να ονομάζονται "Αλκυονίδες Ημέρες" από την αρχαιότητα. Ο όρος αποδίδεται στον Αριστοτέλη και υπάρχουν διάφοροι μύθοι γύρω από την ονομασία. Το πιο πιθανό είναι η περίοδος καλοκαιρίας να ονομάστηκε έτσι γιατί το πτηνό αλκυόνη επιλέγει να γεννά τα αυγά του σε βραχώδεις περιοχές κοντά σε νερό κατά τη διάρκεια ήπιων καιρικών συνθηκών, είτε γιατί τις ξάστερες νύχτες του Ιανουαρίου ο αστέρας Αλκυόνη είναι ορατός στο ζενίθ του ουράνιου θόλου. 

Για να χαρακτηρίσουμε όμως ως "αλκυονίδες ημέρες" ένα διάστημα ημερών, οι ήπιες καιρικές συνθήκες θα πρέπει να χαρακτηρίζουν μια μεγάλη γεωγραφική έκταση, όπως το σύνολο της χώρας και όχι τοπικές περιοχές. Αυτό οφείλεται στην παρουσία ενός εκτεταμένου αντικυκλώνα πάνω από την περιοχή μας, κάτι που δεν συμβαίνει κάθε χρόνο. Άρα ένας ακόμη μύθος είναι ότι οι αλκυονίδες ημέρες εμφανίζονται κάθε χρόνο. Η αλήθεια όμως είναι ότι η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη έχει συνδεθεί με την ολοένα και μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης αντικυκλώνων στη Μεσόγειο, άρα και την αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης "αλκυονίδων ημερών". Δεν αποκλείεται μάλιστα μέσα στον ίδιο χειμώνα να παρατηρηθούν 2 περίοδοι που να πληρούν τα κριτήρια για να χαρακτηριστούν ως αλκυονίδες ημέρες. 

Οι αλκυονίδες ημέρες συνδέονται επίσης με σοβαρά επεισόδια ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε πόλεις καθώς οι αντικυκλωνικές συνθήκες ευνοούν τον εγκλωβισμό ρύπων κοντά στο έδαφος και τη δημιουργία αιθαλομίχλης. 

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, δεν έχουν παρατηρηθεί ακόμη αλκυονίδες ημέρες τον Δεκέμβριο του 2021 μέχρι και την πρώτη εβδομάδα του Ιανουαρίου 2022, παρότι παρατηρούνται πολύ ήπιες για την εποχή θερμοκρασίες. Καταγράφονται ισχυροί άνεμοι στα πελάγη και στα ορεινά, ενώ δεν λείπουν και οι βροχοπτώσεις.

Η φωτογραφία από Κάτω Λεχώνια Πηλίου τη Δευτέρα 3 Ιανουαρίου 2022 του Γιάννη Καλαντζή δείχνει τα ήρεμα νερά του Παγασητικού Κόλπου μια θερμή ημέρα του χειμώνα.