3 ισχυρές κακοκαιρίες μέσα σε 45 ημέρες στην Κρήτη

Σύνταξη άρθρου: Κ. Λαγουβάρδος, Β. Κοτρώνη, Σ. Ντάφης

Σάββατο 30/03/2019, ΕΑΑ-Πεντέλη

Σε διάστημα 45 ημερών, από τα μέσα Φεβρουαρίου μέχρι το τέλος Μαρτίου 2019, τρεις πολύ ισχυρές κακοκαιρίες επηρέασαν τη χώρα μας, και στις τρεις περιπτώσεις η Κρήτη βρέθηκε στο επίκεντρο των πιο ισχυρών φαινομένων.  

Καταρχάς οφείλουμε να τονίσουμε την εξαιρετική χρησιμότητα της ύπαρξης και λειτουργίας αξιόπιστων και χωρικά πυκνών δικτύων μέτρησης των καιρικών παραμέτρων σε όλη τη χώρα και ειδικότερα στην Κρήτη, όπως αυτό που λειτουργεί το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών/meteo.gr. Χωρίς αυτές τις μετρήσεις δεν θα γνωρίζαμε τι ακριβώς έχει συμβεί στο νησί και προφανώς δεν θα ήταν εφικτό να γίνει κανένας σχεδιασμός για το μέλλον. Συνεχείς και αξιόπιστες μετρήσεις από πυκνά δίκτυα σταθμών είναι πλέον απαραίτητες τόσο για την έγκαιρη προειδοποίηση των πολιτών κατά τη διάρκεια της εξέλιξης ισχυρών καιρικών φαινομένων, όσο και για τον σχεδιασμό της επόμενης ημέρας. Η τεχνολογία επιτρέπει πλέον τη χρήση αισθητήρων χαμηλού κόστους, οι οποίοι δίνουν απολύτως αξιόπιστες μετρήσεις και μέσω του διαδικτύου είναι δυνατή η άμεση και σε πραγματικό χρόνο μετάδοση των μετρήσεων έτσι ώστε επιστήμονες, κρατικές αρχές και πολίτες να μπορούν άμεσα να ενημερώνονται για τη  εξέλιξη των φαινομένων, με σκοπό την προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών.

Ας δούμε τώρα τα κύρια χαρακτηριστικά των τριών κακοκαιριών, της Χιόνης (12-17/02/2019) της Ωκεανίδας (23-26/02/2019) αλλά και της πλέον πρόσφατης (χωρίς όνομα) του τριημέρου 28-30/03/2019.

• Και στις τρεις κακοκαιρίες η γενική μετεωρολογική εικόνα χαρακτηριζόταν από έναν εκτεταμένο αντικυκλώνα (σύστημα υψηλών πιέσεων) στη Δυτική Ευρώπη ενώ βαρομετρικά χαμηλά είχαν δημιουργηθεί στην Μεσόγειο κινούμενα στη θαλάσσια περιοχή της Κρήτης, όπως φαίνεται και στο Σχήμα 1. Οι τροχιές και των 3 βαρομετρικών χαμηλών είχαν ένα μεγάλο τμήμα τους νότια της Κρήτης, αρκετά κοντά στις ακτές του νησιού. Το βαθύτερο από τα τρία βαρομετρικά χαμηλά ήταν αυτό της Ωκεανίδας η οποία και είχε ως αποτέλεσμα και τα ισχυρότερα φαινόμενα.

Σχήμα 1. Οι τροχιές των 3 βαρομετρικών χαμηλών που οδήγησαν σε πολύ μεγάλα ύψη βροχής και χιονιού στην Κρήτη μεταξύ 12/02 και 30/03/2019. Με μπλε βέλη παρουσιάζεται η πορεία του χαμηλού κατά τη διάρκεια της Χιόνης (12-17/02/2019), με κόκκινα βέλη το χαμηλό της Ωκεανίδας (23-26/02/2019) και το πιο πρόσφατο βαρομετρικό χαμηλό μεταξύ 28 και 30/03/2019 διακρίνεται με πράσινα βέλη.

• Η κεραυνική δραστηριότητα ήταν σημαντική στις δύο πρώτες κακοκαιρίες, ειδικά στην Ωκεανίδα, ενώ στην τελευταία, η κεραυνική δραστηριότητα ήταν πολύ περιορισμένη και σε ένταση αλλά και χωρικά (περιορίσθηκε στο Καρπάθιο Πέλαγος, όπου στην Κάρπαθο και την Κάσσο αναφέρθηκαν ζημιές από τις πολύωρες βροχοπτώσεις).
• Κι οι τρεις κακοκαιρίες προκάλεσαν ισχυρές βροχοπτώσεις στην Κρήτη με τα μεγαλύτερα ύψη βροχής στα δυτικά του νησιού. Τα συνολικά ύψη βροχής σε επιλεγμένους σταθμούς (δίνονται στο Σχήμα 2), και στις τρεις κακοκαιρίες ήταν εξαιρετικά μεγάλα, κυρίως σε σταθμούς που βρίσκονται στα βόρεια κράσπεδα των Λευκών Ορέων (πχ. Ασκύφου σε υψόμετρο 715 μέτρων, Ασή Γωνιά σε υψόμετρο 380 μέτρων). Σε σταθμούς με μεγαλύτερο υψόμετρο όπως πχ. στη Σαμαριά-Ξυλόσκαλο (υψόμετρο 1250 μέτρων) οι βροχές ήταν μεν ισχυρές αλλά υπολείπονταν σαφώς των βροχών των ημιορεινών σταθμών που προαναφέραμε. Αυτό αναδεικνύει το ρόλο των απότομων κλίσεων της τοπογραφίας στη ενίσχυση των ανοδικών κινήσεων στην ατμόσφαιρα και επομένως και στην ένταση των βροχοπτώσεων.
• Οι δύο χιονομετρικοί σταθμοί του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr,οι μοναδικοί σε συνεχή λειτουργία στην Ελλάδα και οι νοτιότεροι της Ευρώπης, έδωσαν εντυπωσιακά ύψη χιονιού, κυρίως στις δύο πρώτες κακοκαιρίες (Χιόνη και Ωκεανίδα), ενώ δεν έχουν ακόμα παραληφθεί τα στοιχεία του ύψους χιονιού από την τελευταία κακοκαιρία από τον χιονομετρικό σταθμό Χανίων. Συγκεκριμένα στο πλαίσιο της Ωκεανίδας προστέθηκαν 130 εκατοστά φρέσκου χιονιού στο μετρητικό μας σταθμό στα Λευκά Όρη. Τα ύψη χιονιού ανά κακοκαιρία δίνονται επίσης στο Σχήμα 2.

Σχήμα 2. Επιλογή από τα μεγαλύτερα ύψη βροχής και χιονιού που κατέγραψαν οι μετεωρολογικοί σταθμοί του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/meteo.gr κατά τη διάρκεια των 3 βαρομετρικών χαμηλών μεταξύ 12/02 και 30/03/2019.

Η ερευνητική ομάδα του meteo.gr στοχεύει στην περαιτέρω λεπτομερή μελέτη των συγκεκριμένων κακοκαιριών με στόχο την πληρέστερη περιγραφή τους και την καλύτερη κατανόησή τους.