Θαλάσσιος καπνός

Με αφορμή την εκδήλωση ομίχλης σε παραθαλάσσιες περιοχές στο Αιγαίο και το Ιόνιο Πέλαγος τις τελευταίες μέρες, ας δούμε γιατί συμβαίνει αυτό.

Υπάρχουν δύο κύριες περιπτώσεις φαινομένων που παρατηρούμε πάνω από τη θάλασσα στη χώρα μας κατά τη διάρκεια έλευσης ξηρών αέριων μαζών. Η εικόνα δείχνει αριστερά (α) την περίπτωση που θερμές και ξηρές αέριες μάζες προερχόμενες από την Αφρική περνούν πάνω από τη σχετικά ψυχρή επιφάνεια της θάλασσας και η εικόνα στα δεξιά (β) δείχνει την περίπτωση που ξηρές και ψυχρές αέριες μάζες κατέρχονται από τα βορειοανατολικά τον χειμώνα.

Στην πρώτη περίπτωση (α), το κατώτερο μέρος της αέριας μάζας έρχεται σε επαφή με την επιφάνεια της θάλασσας και ψύχεται. Η αέρια μάζα εμπλουτίζεται με υδρατμούς και ξεκινούν συμπυκνώσεις ενώ παράλληλα δημιουργούνται δίνες λόγω διαφορικής θέρμανσης καθ’ ύψος και έτσι αναπτύσσεται η ομίχλη που εκτείνεται κατακόρυφα και οριζόντια. Οι δίνες δεν είναι ισχυρές για να μεταφέρουν τις υγρές αέριες μάζες ψηλά και να ξεπεράσουν τη θερμοκρασιακή αναστροφή (άνοδος της θερμοκρασίας με το ύψος), γι’ αυτό και ο θαλάσσιος καπνός έχει συνήθως ύψος μικρότερο από 500μ. Ανάλογα με την ταχύτητα του ανέμου, η ομίχλη μπορεί να μεταφερθεί πάνω από την ξηρά, κοντά όμως στην ακτή. Η ονομασία «ομίχλη μεταφοράς» οφείλεται στην μεταφορά θερμών αέριων μαζών πάνω από την ψυχρή θάλασσα και όχι στη μεταφορά της ομίχλης πάνω από την ξηρά. Η ομίχλη μεταφοράς παρατηρείται και τους φθινοπωρινούς μήνες σε λίμνες, όπως στην Παμβώτιδα, τις Πρέσπες, στην Καστοριά, κ.ά., με πιο πολύπλοκους μηχανισμούς.

Στη δεύτερη περίπτωση (β), κατά τη διάρκεια του χειμώνα, ψυχρές εισβολές επηρεάζουν τη χώρα μας. Οι μάζες αρκτικής προέλευσης είναι πιο ξηρές από τις υπόλοιπες πολικές αέριες μάζες καθώς δεν εμπλουτίζονται με υδρατμούς καθώς κινούνται προς τη χώρα μας. Το προφίλ της θερμοκρασίας καθ’ ύψος είναι επίσης διαφορετικό σε σχέση με την πρώτη περίπτωση που περιγράψαμε, και η θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας είναι υψηλότερη από την άνοιξη. Οι ψυχρές αέριες μάζες πάνω από τη θερμή θάλασσα δημιουργούν αστάθεια, δηλαδή απότομη πτώση της θερμοκρασίας καθ’ ύψος και οι αέριες μάζες αναγκάζονται σε κατακόρυφη ανύψωση με αποτέλεσμα να ψυχθούν και να δημιουργήσουν νέφη. Ο τύπος υετού που θα προκαλέσουν (χιόνι, χιονοχάλαζο, βροχή) εξαρτάται από τη θερμοκρασία. Πολλές φορές μάλιστα στο Αιγαίο, μέσω αυτού του μηχανισμού δημιουργίας νεφών, παρατηρούμε χιονοκαταιγίδες (χιονοπτώσεις συνοδεία ηλεκτρικών φαινομένων) κατά τη διάρκεια ψυχρών εισβολών.

Η παρακάτω δορυφορική εικόνα χθες το μεσημέρι (13 Απριλίου 2018), δείχνει τον θαλάσσιο καπνό στο Ιόνιο και Αιγαίο Πέλαγος αλλά κυρίως το φαινόμενο ήταν έντονο στη Μαύρη Θάλασσα. Πάνω από τις νότιες θαλάσσιες περιοχές είναι ορατή και η σκόνη από την Αφρική.

Στ. Ντάφης, ΕΑΑ-Πεντέλη

14/04/2018 - 06:00