Καιρικά επεισόδια με κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις στην Ελλάδα την περίοδο 2000–2023

Σύνταξη άρθρου: Κ. Παπαγιαννάκη, Κ. Λαγουβάρδος, Γ. Κύρος

Ε.Α.Α – Πεντέλη, Τετάρτη 27 Δεκεμβρίου 2023, 12:00

Με αφορμή την διάχυτη ανησυχία πολιτείας και πολιτών για τα έντονα καιρικά φαινόμενα λόγω των συνεπαγόμενων κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων, η μονάδα METEO του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ) παραθέτει επικαιροποιημένο το ιστορικό των καιρικών επεισοδίων που έπληξαν την Ελλάδα την περίοδο από το 2000 έως σήμερα. Πηγή είναι η βάση δεδομένων που έχει αναπτύξει η μονάδα METEO με καιρικά επεισόδια με κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις στην Ελλάδα, μία λιγότερο λεπτομερής εκδοχή της οποίας είναι διαθέσιμη online στο meteo.gr (https://meteo.gr/weather_cases.cfm), αλλά και σε online διαδραστικό χάρτη (https://meteo.gr/weatherEvents.cfm).

Στην Ελλάδα, από το 2000 έως σήμερα, καταγράφηκαν 580 καιρικά επεισόδια με αρνητικές κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις και 285 ανθρώπινες απώλειες από διάφορα φαινόμενα (κυρίως πλημμύρες, κεραυνούς, ανεμοθύελλες). Το Σχήμα 1 παρουσιάζει την ετήσια εξέλιξη του πλήθους καιρικών επεισοδίων με κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις. 

Σχήμα 1. Πλήθος καιρικών επεισοδίων με κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις ανά έτος, για την περίοδο 2000-2023.

Τα Σχήματα 2 & 3 παρουσιάζουν σε χάρτες το πλήθος των καιρικών επεισοδίων που έπληξαν κάθε νομό και τις ανθρώπινες απώλειες ανά νομό για την περίοδο 2000-2023.

Σχήμα 2. Γεωγραφική κατανομή του πλήθους καιρικών επεισοδίων ανά νομό, την περίοδο 2000-2023. Η Αττική, ως ο πολυπληθέστερος νομός, χωρίζεται σε 4 γεωγραφικές περιοχές.

Σχήμα 3. Γεωγραφική κατανομή ανθρώπινων απωλειών από καιρικά φαινόμενα ανά νομό, την περίοδο 2000-2023.

Από τα 580 καιρικά επεισόδια, το 35% αυτών προκάλεσαν σοβαρές κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις κατηγορίας 3 (σε κλίμακα 1-3). Στην κατηγορία 3, κατατάσσονται επεισόδια που έχουν είτε πλήξει σοβαρά μεγάλο μέρος της χώρας, είτε έχουν προκαλέσει απώλειες ζωής (περισσότερες πληροφορίες: https://meteo.gr/weather_cases.cfm). 

Μεταβολή των δεδομένων της 24-ετούς περιόδου 2000-2023 συγκρίνοντας τις 12-ετίες (2 ίσες περιόδους)

Για την κατανόηση της μεταβολής των δεδομένων μέσα στην περίοδο των τελευταίων 24 ετών, το Σχήμα 4 συγκρίνει τα σύνολα μεταξύ των δύο 12-ετών περιόδων.

Σχήμα 4. Μεταβολή ανά 12-ετία: πλήθους καιρικών επεισοδίων με κοινωνικο-οικονομικές επειπτώσεις, επεισοδίων με σοβαρές επιπτώσεις κατηγορίας 3, και απωλειών ζωής από καιρικά επεισόδια.

Τα βασικά συμπεράσματα συνοψίζονται παρακάτω:

• Συνολικά καιρικά επεισόδια με κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις

Την 1η 12-ετία καταγράφηκαν συνολικά 215 επεισόδια (~18 κατά μέσο όρο ετησίως) και την 2η 12-ετία καταγράφηκαν 365 επεισόδια (~30 κατά μέσο όρο ετησίως). Επομένως, το 2ο μισό της περιόδου 2000-2023 είχαμε 70% αύξηση στα καιρικά επεισόδια σε σχέση με το 1ο μισό της περιόδου. 

• Καιρικά επεισόδια με σοβαρές κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις (κατηγορίας 3)

Την 1η 12-ετία καταγράφηκαν 84 σοβαρά επεισόδια (7 κατά μέσο όρο ετησίως) και την 2η 12-ετία καταγράφηκαν 121 σοβαρά επεισόδια (~10 κατά μέσο όρο ετησίως). Επομένως, το 2ο μισό της περιόδου 2000-2023 είχαμε 44% αύξηση στα καιρικά επεισόδια με σοβαρές επιπτώσεις (κατηγορίας 3) σε σχέση με το 1ο μισό της περιόδου. 

• Απώλειες ζωής από καιρικά επεισόδια

Την 1η 12-ετία καταγράφηκαν 103 απώλειες ζωής (~9 κατά μέσο όρο ετησίως) και την 2η 12-ετία καταγράφηκαν 182 απώλειες ζωής (~15 κατά μέσο όρο ετησίως). Επομένως, το 2ο μισό της περιόδου 2000-2023 είχαμε 77% αύξηση στους θανάτους από καιρικά επεισόδια σε σχέση με το 1ο μισό της περιόδου.