To "σινιάκι" της Φλώρινας

Σύνταξη άρθρου: Σ. Ντάφης, Κ. Λαγουβάρδος

Τις ψυχρές ανέφελες νύχτες του χειμώνα όταν επικρατούν ασθενείς άνεμοι σχηματίζεται σε περιοχές χαμηλού υψομέτρου πυκνή ομίχλη που το πάχος της περιορίζεται στα πρώτα δεκάδες ή μερικές εκατοντάδες μέτρα από το έδαφος. Η ομίχλη ακτινοβολίας όπως ονομάζεται, δημιουργείται για δύο λόγους:

Πρώτον, οι περιοχές χαμηλού υψομέτρου τείνουν να έχουν μεγαλύτερα ποσά υγρασίας τόσο στον αέρα όσο και στο έδαφος σε σχέση με τα ορεινά, καθώς τις διαπερνούν ποταμοί ή υπάρχουν εποχιακές λίμνες. Επιπλέον η βλάστηση προτιμά αυτές τις περιοχές και παρατηρείται μεγαλύτερη εξατμισοδιαπνοή σε σχέση με τις γύρω ορεινές περιοχές.

Δεύτερον, ο ψυχρός αέρας είναι πυκνότερος από τον θερμό, επομένως λόγω της βαρύτητας βυθίζεται κάτω από τις θερμότερες αέριες μάζες. Ο ψυχρός αέρας δηλαδή θα συγκεντρωθεί στο χαμηλότερο σημείο. Η ομίχλη θα σχηματιστεί πρώτα σε αυτά τα χαμηλά ψυχρά και υγρά σημεία όπου ο κορεσμός των αερίων μαζών θα επέλθει πιο γρήγορα.

Ο όρος «ομίχλη ακτινοβολίας» προέρχεται από ένα άλλο φυσικό φαινόμενο. Το έδαφος κατά τη διάρκεια της νύχτας ακτινοβολεί θερμότητα και αν δεν υπάρχουν σύννεφα να μειώσουν ή να σταματήσουν την περαιτέρω απώλεια θερμότητας του εδάφους, τότε η θερμοκρασία του εδάφους και του υπερκείμενου αέρα πέφτει συνεχώς. Τέλος, αν οι άνεμοι είναι ασθενείς, θα ευνοήσουν την ψύξη των αερίων μαζών κοντά στο έδαφος γιατί υπάρχει περιορισμένη ανάδευσή τους.

Αν η ομίχλη συνδυαστεί με θερμοκρασίες υπό το μηδέν, τότε έχουμε το φαινόμενο της παγωμένης ομίχλης. Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές τοπικές ονομασίες για την ομίχλη, όπως στη Φλώρινα όπου η παγωμένη ομίχλη ακτινοβολίας ονομάζεται «σινιάκι» και μπορεί να διαρκέσει αρκετές ημέρες, εμποδίζοντας την ηλιακή ακτινοβολία να θερμάνει επαρκώς το έδαφος. Το παρακάτω βίντεο του Πέτρου Σολάκη δείχνει το χαρακτηριστικά μικρό πάχος που είχε το «σινιάκι» την Παρασκευή 17 Ιανουαρίου 2020, όταν ο μετεωρολογικός μας σταθμός κατέγραψε μέγιστη θερμοκρασία -1.1°C.

Καιρική ανασκόπηση του 2019: Οι σημαντικότερες καταγραφές των μετεωρολογικών σταθμών του ΕΑΑ και οι 13 επώνυμες κακοκαιρίες

Σύνταξη/Επιμέλεια: Στρ. Βουγιούκας, Χρ. Πετρόπουλος Κ. Λαγουβάρδος, Ι. Κωλέτσης, Αθ. Καραγιαννίδης, Θ. Κοπανία, Κ. Παπαγιαννάκη

ΕΑΑ – Πεντέλη, Παρασκευή 17 Ιανουαρίου 2020, 18:45

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος συγκεντρώσαμε και σας παρουσιάζουμε τα ρεκόρ βροχόπτωσης και θερμοκρασιών για το 2019 σύμφωνα με τις καταγραφές του δικτύου αυτόματων μετεωρολογικών σταθμών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών / meteo.gr, καθώς και ορισμένα αξιοσημείωτα στοιχεία του έτους.

Ως προς τις βροχοπτώσεις που εκδηλώθηκαν στη χώρα το 2019, αξίζει να σημειωθεί ότι σε αντίθεση με τις περισσότερες χρονιές, τα μεγαλύτερα ετήσια ύψη βροχόπτωσης εντοπίζονται στην Κρήτη, ενώ και  η πόλη της Αθήνας βίωσε μια από τις πιο υετοφόρες χρονιές των τελευταίων 15 ετών. Υπενθυμίζουμε ότι το Φεβρουάριο του 2019 η Κρήτη επηρεάστηκε από δύο ισχυρότατες κακοκαιρίες, τη Χιόνη και την Ωκεανίδα, με περισσότερα από 1.100 χιλιοστά βροχής να καταγράφονται για ολόκληρο τον μήνα σε Ασκύφου και Ασή Γωνιά Χανίων. Αντίθετα, τα μικρότερα ετήσια ύψη βροχόπτωσης εντοπίζονται στη Βόρεια Ελλάδα όπου η χρονιά ήταν ιδιαίτερα ξηρή, με την ετήσια βροχόπτωση στην πόλη της Θεσσαλονίκης να υστερεί ακόμα και σε σχέση με τις Κυκλάδες.  Στους παρακάτω πίνακες παρουσιάζονται τα 12 μεγαλύτερα (ορθή επανάληψη) και τα 10 μικρότερα ετήσια ύψη βροχόπτωσης για το 2019. Με αστερίσκο επισημαίνονται σταθμοί στους οποίους έχει διαπιστωθεί έλλειψη δεδομένων βροχόπτωσης και ως εκ τούτου οι καταγραφές υστερούν των πραγματικών.

Οι υψηλότερες θερμοκρασίες του έτους σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια των 3 έντονων κυμάτων ζέστης που έπληξαν τη χώρα, στις 7-10 Ιουλίου, στις 3 Αυγούστου και στις 10-12 Αυγούστου. κα στη χώρα το 2019.  Οι χαμηλότερες θερμοκρασίες του έτους καταγράφηκαν  κατά τη διάρκεια των κακοκαιριών Σοφία και Τηλέμαχος την περίοδο 3-8 Ιανουαρίου. Στους παρακάτω πίνακες παρουσιάζονται τα 10 υψηλότερες μέγιστες και οι 10 χαμηλότερες ελάχιστες θερμοκρασίες για το 2019.

Ιδιαίτερη μνεία αξίζει να γίνει στο γεγονός ότι το 2019 επηρέασαν τη χώρα μας 13 κακοκαιρίες στις οποίες δώσαμε όνομα, 5 εκ των οποίων τον Ιανουάριο και 3 εκ των οποίων το Δεκέμβριο. Αυτές ήταν οι:

1. Ραφαήλ (31/12/2018-01/01/2019)
2. Σοφία (03-05/01/2019)
3. Τηλέμαχος (07-08/01/2019)
4. Υπατία (09-10/01/2019)
5. Φοίβος (22-26/01/2019)
6. Χιόνη (12-17/02/2019)
7. Ωκεανίς (23-25/02/2019)
8. Αντίνοος (14-17/07/2019)
9. Βικτώρια (12-14/11/2019)
10. Γηρυόνης (24-26/11/2019)
11. Διδώ (10-12/12/2019)
12. Ετεοκλής (13-14/12/2019)
13. Ζηνοβία (29-31/12/2019)

Υπενθυμίζεται ότι όλα τα κράτη- μέλη της Ε.Ε. με την εξαίρεση της Πολωνίας συμφώνησαν στο στόχο των μηδενικών εκπομπών άνθρακα σε 30 χρόνια από τώρα (να μην εκπέμπουν περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα από ό,τι μπορούν να απορροφήσουν). Οι Πολωνοί δεν υπέγραψαν τον στόχο του 2050, υποστηρίζοντας ότι τα ενεργειακά της συστήματα και τη οικονομία της είναι υπερβολικά εξαρτημένες από τον άνθρακα και τον λιγνίτη για να τηρήσει το χρονοδιάγραμμα της μετάβασης.

Σε μία προσπάθεια να πείσει την Βαρσοβία να ανέβει και εκείνη στο «τρένο» της απολιγνιτοποίησης ανακοίνωσε τη δημιουργία του νέου ταμείου. Στόχος είναι να παράξει 100 δισ. ευρώ για επενδύσεις σε περιοχές με τις υψηλότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και τις περισσότερες θέσεις εργασίας, που συνδέονται με τα ορυκτά καύσιμα.

Πολωνία και Γερμανία είναι οι μεγαλύτεροι βιομηχανικοί ρυπαντές και έχουν και τον υψηλότερο αριθμό τέτοιου είδους θέσεων εργασίας. Θα λάβουν αθροιστικά το 40% των κεφαλαίων του ταμείου. «Πρόκειται για πολύ καλά νέα» σχολίασε ο Πολωνός πρωθυπουργός, ενώ σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Περιβάλλοντος της χώρας πρόσθεσε πως το γεγονός ότι η χώρα δεν υπέγραψε το συγκεκριμένο στόχο για το 205 δεν σημαίνει ότι θα εγκαταλείψει την προσπάθεια προς την κατεύθυνση της απολιγνιτοποίησης.

Τα κεφάλαια του ταμείου θα χορηγηθούν σε ορίζοντα επταετίας. Ουσιαστικά τα 100 δισ. ευρώ θα προέλθουν από μόχλευση ενός μικρού ποσού του προϋπολογισμού της Ε.Ε. (7,5 δισ. ευρώ), στοχεύοντας να προσελκύσει πολύ μεγαλύτερα ποσά ιδιωτικών επενδύσεων καλύπτοντας τα πιο ριψοκίνδυνα κομμάτια των project. Aπό τα 7,5 δισ. ευρώ τα 2 δισ. θα πάνε στην Πολωνία, ενώ θα ακολουθήσει η Γερμανία με 877 εκατ. ευρώ.